ตราสัญญาลักษณ์ ประจำจังหวัด
ปราสาทสองนางสถิตย์ มีอยู่ในมุกดาหารในปัจจุบันภายในปราสาทองค์กลาง มีแก้วมุกดาหารอยู่บนพาน ใต้พานมี ผ้าทิพย์รองรับ หน้าผ้าทิพย์มีอักษรไขว้ชื่อย่อของ จังหวัด ในปราสาทองค์ริมทั้งสองข้าง มีบายศรียนตะลุ่มอันเป็นเครื่องบูชา ของชาวอีสาน เบื้องหลังมีธาตุพนม ซึ่งจังหวัดมุกดาหารแยกมา และเคยอยู่ในอาณาจักรโคตรบูรณ์เดียวกัน มีแนวแม่น้ำโขงอยู่ด้านหลัง ด้านตะวันออกพระอาทิตย์กำลังทอแสงหลังหมู่ก้อนเมฆ
คำขวัญ :
หอแก้วสูงเสียดฟ้า ภูผาเทิบแก่งกะเบา
แปดเผ่าชนพื้นเมือง ลือเลื่องมะขามหวาน
กลองโบราณล้ำเลิศ ถิ่นกำเนิดลำผญา
ตระการตาชายโขง เชื่อมโยงอินโดจีน
หมายเหตุ เนื่องด้วยช่วงเดือนกุมภาพันธ์ 2556 ทางจังหวัดมุกดาหารได้มีการประกวดคำขวัญของจังหวัดมุกดาหารใหม่เพื่อให้สอดคล้องกับการพัฒนาของจังหวัดในอนาคต มีข้อความในประกาศดังนี้
"อนึ่ง ผลงานที่ส่งเข้าประกวดและได้รับรางวัลจากการประกวดในครั้งนี้ ถือว่าเป็นลิขสิทธิ์ของจังหวัดที่จะใช้ เผยแพร่ประชาสัมพันธ์ เพื่อให้จังหวัดนำไปใช้ในการปฏิบัติงานต่อไป และไม่ผูกพันจังหวัดว่าจะต้องใช้คำขวัญที่ได้รับรางวัลเป็นคำขวัญใหม่จังหวัด"
สำหรับคำขวัญที่ได้อันดับ 1 ดังนี้
" หอแก้วมุกดาหาร พุทธสถานเขามโนรมย์
ชมภูผาเทิบแก่งกะเบา วัฒนธรรมชนแปดเผ่าชนพื้นเมือง
ลือเลื่องสะพานไทย-ลาว ตลาดการค้าชาวอินโดจีน
ลำผญาท้องถิ่นอีสาน กลองโบราณล้ำค่า
งามตาชายโขง เชื่อมโยงสู่อาเซียน "
หมายเหตุ เนื่องด้วยช่วงเดือนกุมภาพันธ์ 2556 ทางจังหวัดมุกดาหารได้มีการประกวดคำขวัญของจังหวัดมุกดาหารใหม่เพื่อให้สอดคล้องกับการพัฒนาของจังหวัดในอนาคต มีข้อความในประกาศดังนี้
"อนึ่ง ผลงานที่ส่งเข้าประกวดและได้รับรางวัลจากการประกวดในครั้งนี้ ถือว่าเป็นลิขสิทธิ์ของจังหวัดที่จะใช้ เผยแพร่ประชาสัมพันธ์ เพื่อให้จังหวัดนำไปใช้ในการปฏิบัติงานต่อไป และไม่ผูกพันจังหวัดว่าจะต้องใช้คำขวัญที่ได้รับรางวัลเป็นคำขวัญใหม่จังหวัด"
สำหรับคำขวัญที่ได้อันดับ 1 ดังนี้
" หอแก้วมุกดาหาร พุทธสถานเขามโนรมย์
ชมภูผาเทิบแก่งกะเบา วัฒนธรรมชนแปดเผ่าชนพื้นเมือง
ลือเลื่องสะพานไทย-ลาว ตลาดการค้าชาวอินโดจีน
ลำผญาท้องถิ่นอีสาน กลองโบราณล้ำค่า
งามตาชายโขง เชื่อมโยงสู่อาเซียน "
ต้นไม้ประจำจังหวัด : ช้างน้าว
ดอกไม่ประจำจังหวัด : ดอกช้างน้าว
ลักษณะนิสัยใจคอ ผู้คน : ยิ้มแย้มแจ่มใส โอบอ้อมอารีย์มีน้ำใจ เป็นมิตร และรักชาติ ศาสน์ กษัตริย์
วิถีชีวิต : แบบพอเพียง พึ่งพาอาศัยกัน และให้เกีรติซึ่งกันและกัน ไม่เบียดเบียนกัน
คติพจน์ : "สามัคคีคือพลัง"
เพลงประจำจังหวัด :
มุกดาหาร มุกดาหาร เป็นกำลังของชาติ
มุกดาหารหมายมาตรผดุงชาติ สมเกียรติศักดิ์ไทย
เราเตรียมพร้อมมิยอมให้ใครรุกราน
ประเทศเป็นบ้านที่เรารักดังดวงใจ
แม้นศัตรูใดมาสู่แดนไทย
มุกดาหารยอมตายไว้ชื่อให้ลือลั่น
ยามสงบเราไม่เชือนเราทำมาหากิน
พร้อมกับรักษาถิ่นผดุงชื่อให้ลือไกล
เราขยันเชื่อมั่นในความเป็นไทย
ถึงตัวจะตาย เกียรติคุณ งามเลิศล้ำ
รักพี่รักน้องและศีลธรรม
มุกดาหารก็งามด้วยความสามัคคี
สภาพทางภูมิศาสตร์ :
จังหวัดมุกดาหารเป็นจังหวัดชายแดนในภาคอีสาน ด้านทิศตะวันออกเป็นที่ราบสลับป่าไม้ ด้านทิศตะวันตกเป็นผืนป่าบนทิวเขาภูพาน ทิศตะวันออกมีแม่น้ำโขงทอดยาวกั้นพรมแดนระหว่างประเทศไทยกับ สปป.ลาว ซึ่งอยู่ตรงข้ามกับแขวงสวันเขตของ สปป.ลาว แบ่งการปกครองออกเป็น 7 อำเภอ ได้แก่ อำเภอเมือง อำเภอคำชะอี อำเภอนิคมคำสร้อย อำเภอดอนตาล อำเภอดงหลวง อำเภอหว้านใหญ่ และอำเภอหนองสูง
พื้นที่ : 4,339.830 ตารางกิโลเมตร
- ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอเต่างอย จังหวัดสกลนคร และอำเภอนาแก จังหวัดนครพนม
- ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอเลิงนกทา จังหวัดยโสธร อำเภอชานุมาน จังหวัดอำนาจเจริญและอำเภอหนองพอก อำเภอโพนทอง จังหวัดร้อยเอ็ด
- ทิศตะวันออก ติดต่อกับแขวงสวันเขต สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว โดยมีแม่น้ำโขงเป็นเส้นกั้นพรมแดน
- ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอกุฉินารายณ์ อำเภอเขาวง จังหวัดกาฬสินธุ์